วิธีการแพร่กระจายของไวรัส

(1) Contact
หมายรวมถึง การรับเชื้อมาโดยตรงจากผู้ป่วย เช่น ไอ หรือ จามใส่หน้าหรือ การที่มือของเราไปสัมผัสกับเชื้อที่หลงเหลืออยู่ในที่ต่างๆแล้วมาป้ายหน้าป้ายตา

(2) Airborne หมายรวมถึง
2.1 ฝอยละออง (Droplet) ขนาดใหญ่ 50-100 ไมครอน ที่ปล่อยออกมาหลังจากผู้ป่วยไอ จาม และ ตกสู่พื้นภายใน 15-20 นาที และ ไม่ไกลจากผู้ป่วยเกิน 2 เมตร
2.2 ฝอยละอองขนาดเล็กมาก (Droplet nuclei) 5 – 12 ไมครอน ไม่ตกพื้น ลอยอยู่ในอากาศ ได้ไกลเกิน 10 เมตร ลักษณะแบบนี้เรียกว่า Aerosol

Aerosol เป็น subset ของ Airborn
เวลาได้ยินคนพูดว่า “Airborne” ไม่ได้หมายถึง Aerosol เสมอไป และ ต้องพึงระวังว่าถ้าเราใช้คำว่า Airborne ในความหมายของ Aerosol คนฟังอาจจะไม่ได้คิดถึงสิ่งเดียวกับที่เรากำลังสื่อ

เมื่อถามว่าจะเป็นไปได้หรือไม่ที่ nCoV จะแพร่ด้วยวิธี Aerosol คำตอบคือ เป็นไปได้ เพราะมีหลักฐานตีพิมพ์ทั้งจากการทดลองในห้องปฏิบัติการ และ จากการสังเกตจากเคสต่างๆ ค่อนข้างชัดว่าCoV ตัวอื่นโดยเฉพาะ SARS-CoV สามารถแพร่กระจายด้วยวิธีContact, Droplet และ Aerosol และ ด้วยอัตราการแพร่กระจายของ nCoV ในประเทศนที่ค่อนข้างไวในตอนนี้ ทำให้เป็นไปได้ว่าnCoV อาจจะแพร่กระจายได้ทั้งสามวิธีเช่นเดียวกันกับไวรัส CoVชนิดอื่น ทั้งนี้ต้องเน้นอีกทีว่า หลักฐานของ nCoV ยังไม่มี ทำได้เพียงการอนุมานเท่านั้นเนื่องจาก Droplet nuclei ที่มีไวรัสเจือปนอยู่ไมตกลงสู่พื้น แต่จะลอยอยู่ในอากาศ และ อาจเล็ดลอดเข้าสู่ระบบระบายอากาศในอาคารต่างๆได้

นอกจากนี้ การรับเชื้อจะเข้าสู่ร่างกายผ่านทางเดินหายใจโดยตรง ซึ่งไวรัสอาจจะสะสมบริวณทางเดินหายใจ รวมถึงอาจลงไปที่ปอดได้ ทำให้คนค่อนข้างกลัวกับการแพร่กระจายของเชื้อด้วยวิธีนี้

WHO ประกาศโควิดเป็นแอร์บอร์น ออกจากบ้านต้องใส่หน้ากากเลยนะ ตอนนี้ในกลุ่มการแพทย์เริ่มมีบอกกันแล้วว่าเชื้อมันAirborne อยู่ในอากาศได้8ชม เพราะฉะนั้น การออกไปข้างนอก ไม่ใช่แค่ห่างกัน1เมตร แต่ก็ควรอยู่ในที่โล่ง อย่าเข้าไปในอาคารห้องแอร์ถ้าไม่จำเป็น

BREAKING NEWS!

covid -19 is confirmed as airborne and remain 8 hrs in air! So everyone is required to wear mask everywhere!! BREAKING NEWS: Coronavirus – confirmed to be airborne!!! Copper, Steel – 2 hours Paper, Plastic – 3-4 hours Air – 8 hours or more depending on conditions. https://www.cnbc.com/2020/03/16/who-considers-airborne-precautions-for-medical-staff-after-study-shows-coronavirus-can-survive-in-air.html

Droplet transmission หรือ การติดต่อผ่านละอองฝอย คือการที่โรคแพร่กระจายไปกับฝอยละอองขนาดใหญ่ ซึ่งก็คือละอองน้ำมูกน้ำลายจากการไอจามปกติ โดยละอองแบบนี้จะอยู่ในอากาศได้เพียงชั่วระยะเวลาหนึ่ง และฟุ้งออกไปได้ไกล 1-2 เมตรเท่านั้น

Air-borne transmission หรือ การติดต่อโรคผ่านทางอากาศ คือการที่โรคแพร่กระจายไปกับฝอยละอองขนาดเล็กกว่า 5 ไมครอน ซึ่งด้วยขนาดที่เล็กทำให้ฝอยละอองที่มีเชื้อนั้นกระจายไปได้ไกลในอากาศโรคที่ติดต่อกัน เกิดจากการระเหยของละอองฝอย (evaporated droplet) หมายถึงเชื้อยังมีชีวิตอยู่ในละอองฝอยที่ระเหยแห้งไปแล้ว ทำให้สามารถล่องลอยในอากาศเป็นเวลานาน และฟุ้งออกไปได้ไกลจากผู้ป่วย

สามารถป้องกัน Air-borne transmission หรือ การติดต่อโรคผ่านทางอากาศ ได้ด้วยการแยกผู้ป่วยให้อยู่ในห้องแยกที่มีความดันบรรยากาศเป็นลบเทียบกับภายนอกและผู้ที่เข้าไปในห้องแยกควรสวมหน้ากากชนิด N95 คือหน้ากากที่สามารถกรองอนุภาคขนาด 0.3 ไมครอนได้อย่างน้อยร้อยละ 95 แต่จะมีบางสถานการณ์ที่ทำให้เชื้อที่ติดต่อผ่าน “ละอองฝอย” กลายเป็นการติดต่อผ่าน “ละอองลอย” (aerosol) ซึ่งจะแพร่กระจายเหมือนการติดต่อผ่านอากาศ โดยสถานการณ์ที่ว่าคือการทำหัตถการที่ทำให้เกิดละอองลอย (Aerosol generating procedure: AGP) เช่น การใส่ท่อช่วยหายใจ การดูดเสมหะ การพ่นยา ซึ่งมักเป็นขั้นตอนการรักษาผู้ป่วยที่ติดเชื้อในทางเดินหายใจที่มีอาการรุนแรง และเป็นสถานการณ์ที่จะเกิดขึ้นในโรงพยาบาลเท่านั้น