การอักเสบเป็นสาเหตุของโรคที่เจออยู่ ณ ขณะนี้ สมองเสื่อม โรคหัวใจ อัมพฤกษ์ มะเร็ง โรคทางอารมณ์จิตตก หดหู่ซึมเศร้า และภาวะภูมิคุ้มกันวิปริต แปรปวน โรคพุ่มพวง ที่ผิวหนัง เช่นโรคสะเก็ดเงิน

โรคทางสมองไม่ว่าเกิดจากการติดเชื้อหรือไม่ติดเชื้อก็ตาม ล้วนแล้วแต่ผ่านกระบวนการการอักเสบไม่ว่าจะเป็นชนิดว่องไวแต่ไม่จำเพาะ (innate) หรือชนิดแบบจำเพาะเจาะจง (adaptive)

เรื่องของโรคหัวใจที่มีเส้นเลือดหัวใจตีบตัน เมื่อก่อนคิดว่าสามารถอธิบายจากไขมันเลว และต้องกำจัดไขมันเลวให้ได้ โดยการลดระดับไขมันเลวLDL ให้ต่ำมากที่สุด ถึง 30 ในคนที่มีเส้นเลือดหัวใจ ตีบหรือตัน (สาเหตุที่ ldl มีมากเพราะว่าร่างกายอักเสบ การลด ldlด้วยการกินยาลดคอเลสเตอรอลจึงเป็นวิธีที่ผิดไม่ได้แก้ที่สาเหตุและมีผลต่อสุขภาพเนื่องจากยาตัวนี้จะไปลดทั้ง hdl ด้วยเพราะคอเลสเตอรอลประกอบด้วย ldl และ hdl ซึ่งประมาณ 8-90% ผลิตจากร่างกายไม่ได้จากสิ่งที่กินเข้าไป)
ความรู้เรื่องการอักเสบที่ทำให้เกิดโรคหัวใจเริ่มทราบกันในปี 1997 (วารสารนิวอิงแลนด์) และในปี 1998 โดยการศึกษา ค่าการอักเสบที่เรียกว่า CRP (C reactive protein) ที่สามารถบอกความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจ (วารสาร ระบบหลอดเลือด circulation)

ในปี 1998 พบว่ายาลดไขมัน สเเตติน (statins) มีฤทธิ์ในการต้านการอักเสบอยู่ด้วยและประสิทธิภาพของยาลดไขมันนี้อยู่ที่กลไกทั้ง 2 อย่าง

การค้นพบว่าการอักเสบโดด ๆ ส่งผลทำให้เส้นเลือดหัวใจและสมองตันนั้นมาทราบกันในปลายปี 2017 โดยที่นำผู้ป่วยมากกว่า 10,000 รายใน 39 ประเทศซึ่งล้วนแล้วแต่เคยมีเส้นเลือดหัวใจตันแล้วทั้งสิ้นและขณะนั้นได้รับการรักษาอยู่อย่างเข้มข้นด้วยยาป้องกันเส้นเลือดตีบและยาลดไขมันจนระดับไขมันอยู่ประมาณ 100 คนป่วยเหล่านี้มีค่าระดับของการอักเสบอยู่สูงกว่าคนปกติ แต่เมื่อได้ยาลดการอักเสบ ในระบบ ฉับพลันว่องไวดังที่กล่าวไปข้างต้น ปรากฏว่าสามารถลดอัตราที่เกิดโรคเส้นเลือดตีบใหม่ ได้ 30% อีกทั้งยังพบว่ายังสามารถป้องกันการเกิดมะเร็งได้ทุกชนิดถึง 50% และลดการเกิดมะเร็งปอดได้ 77%
รายงานอื่น ๆพบว่าผู้ป่วยที่เป็นโรครูมาตอยด์ และได้ยากดภูมิ กดการอักเสบ ลดความเสี่ยงของการเกิดมะเร็งได้เช่นกัน

เรื่องของอาหารการกิน

ในปลายปี 2017 มีการศึกษาในหลาย 10 ประเทศ ทั่วโลกโดยพบว่า

การลดแป้งลง (ในคนไทยก็คือ ลด ข้าว ข้าวเหนียว ก๋วยเตี๋ยว ขนมปัง มันเทศ มันสำปะหลัง มันฝรั่งทั้งหมด) แต่ต้องกินผัก ผลไม้และกากใย วันละ ประมาณ 400 กรัมและลดการกินเนื้อของสัตว์ที่เดินอยู่บนดิน อนุโลมกุ้ง หอย ปู ปลาได้ และเพิ่มไขมันอิ่มตัวได้ถึง 13% โดยทั้งนี้พลังงานที่ได้จากไขมันนั้นอาจสูงถึง 30% ช่วยชีวิตยืนยาวได้

ข้าว ข้าวเหนียว ที่กระเทาะเอาเฉพาะเปลือกยังไม่ถูกขัดสีเป็นสีขาวยังมีสารอาหารที่เป็นประโยชน์ รวมถึงไฟเบอร์ให้พลังงานจากแป้งแต่มีข้อระวังเพราะมีเลคติน ทำให้สัตว์ที่กินพวกธัญพืชประเภทถั่วเมล็ดข้าวป่วย สำหรับก๋วยเตี๋ยวเป็น process food ผ่านกระบวนการนั้นใส่สารกันบูดและศาลอื่นๆรวมถึงคลุกด้วยน้ำมันมือสองที่ซื้อในราคาถูกใส่ปี๊บขาย เป็นน้ำมันที่ผ่านการทอดจึงเต็มไปด้วยไขมันทรานส์ซึ่งเป็นสารก่อมะเร็ง สำหรับมันประเภทต่างๆมีสิ่งที่เป็นประโยชน์คือไฟเบอร์จำนวนมากดีต่อระบบลำไส้และเป็นอาหารของแบคทีเรียในลำไส้ที่เรียกว่า probiotic ตัวมันต่างๆจึงเป็นพรีไบโอติกมันม่วงก็ยังมีสารต้านอนุมูลอิสระ นอกจากนี้แป้งที่ได้จากมันก็ไม่ทำให้ร่างกายได้รับน้ำตาลสูงเพราะมีกากใยไฟเบอร์อยู่นั่นเอง

ปี 2019 นี้เอง ในคนที่มีเส้นเลือดหัวใจตันแล้ว ยังพบว่าการใช้ยาปวดข้อเก๊าท์ colchicine ที่รู้จักกันมาเนิ่นนานหลาย 10 ปี และราคาถูก สามารถลดความเสี่ยงของการที่เส้นเลือดหัวใจจะตันใหม่ได้อีก ทั้งนี้เป็นการพิสูจน์ซ้ำโดยใช้หลักการเดียวกันกับที่มีการพิสูจน์มาก่อนหน้าในปี 2017 โดยที่ในปี 2017 นั้นเป็นการใช้ยาที่ราคาแพงมหาศาล

ในด้านทางสมองเสื่อมนั้น ไม่ว่าจะเป็นชื่อ อัลไซเมอร์ พาร์กินสัน หรือที่มีชื่อแปลกประหลาดหลายชื่อนั้น ต่างก็เกิดจากกลไกโปรตีนบิดเกลียวคล้ายกัน ซึ่งสามารถส่งผ่านจากอวัยวะหนึ่งเช่นจากลำไส้ ไปยังสมองและจากสมองส่วนหนึ่งไปยังส่วนอื่น ๆ โดยมีรูปแบบ จำเพาะเจาะจงว่าจะเริ่มที่ไหนจะไปที่ไหนต่อ จึงเป็นการกำหนดรูปแบบการแสดงออกของสมองเสื่อมที่มีชื่อต่าง ๆกัน ว่าจะเริ่มมีอาการใดก่อนและตามต่อด้วยอาการอะไรอีก

การอักเสบนี้ ที่เริ่มจากในลำไส้นั้น เกิดจากอาหารการกินที่นอกเหนือจากอาหารสุขภาพดังข้างต้น รวมกระทั่งถึงสารเคมีในการเกษตรทั้งหลาย และสารเคมีที่ใช้ในการเก็บอาหารกันบูดกันเสีย และการใช้ยาปฏิชีวนะมากเกินไป เหล่านี้จะทำให้เกิดการอักเสบโดยตรงหรือโดยอ้อม โดยไปทำให้แบคทีเรียหรือจุลินทรีย์ในลำไส้กลายเป็นตัวดุร้ายและก่อให้เกิดการอักเสบซ้ำซ้อน ผนังลำไส้รั่วและทำให้การอักเสบไปกระทบกระเทือนต่อผนังหลอดเลือดทั่วร่างกาย ถึงแม้ว่าในระยะแรกจะไม่ถึงกับตันก็ตาม (แต่กระพือให้ไขมันเลวทำร้ายเส้นเลือดได้ถนัดถนี่ ขึ้น ซึ่งปล่อยให้ไขมันเลวแทรกตัวเข้าไปในผนังเส้นเลือด แล้วจะก่อให้เกิดการอักเสบซ้ำสองในผนังเส้นเลือดอีก) แต่รบกวนการส่งผ่านสาระสำคัญ ที่ต้องผ่านผนังเส้นเลือดไปยังอวัยวะต่าง ๆ รวมทั้งในสมองหรือทำให้ผนังเส้นเลือดยอมปล่อยให้การอักเสบและสารเคมีที่อันตรายเข้าสมองได้โดยตรง และกลับไปกระตุ้นสมองให้สร้างโปรตีนบิดเกรียวที่ผิดปกติไปมากขึ้น ทำให้เซลล์สมองตาย
การอักเสบในลำไส้ยังกระตุ้นให้เซลล์ที่บุผนังลำไส้ สร้างโปรตีนบิดเกลียว ที่เป็นตัวการทำให้เกิดโรคสมองเสื่อมโดยเคลื่อนไปตามเส้นประสาทจากลำไส้เข้าสู่สมอง

สารที่ก่อให้เกิดการอักเสบนี้เป็นสิ่งที่เราได้รับสัมผัสทุกเมื่อเชื่อวัน รวมทั้งฝุ่นละอองพิษ PM 2.5 และสามารถพิสูจน์ได้ว่ามีผลกระทบจริง แม้ในระยะเวลาสั้นๆ เพียงหกถึงแปดสัปดาห์ (วารสารระบบหลอดเลือด 2019) โดยศึกษาในเด็กหนุ่มสาวจากสหรัฐที่ไม่ได้สูบบุหรี่และเดินทางไปยังประเทศจีนซึ่งในขณะนั้นในปี 2014 และปี 2015 มีมลพิษหนาแน่นมากกว่าในลอสแอนเจอริส จากการตรวจความเปลี่ยนแปลงในเลือดที่ก่อให้เกิดกระบวนการเส้นเลือดตัน พบว่าดัชนีทางชีวภาพที่แสดงการทำให้เกิดผลร้ายเพิ่มจำนวนมากขึ้นอย่างชัดเจน แต่ค่อยๆลดลง เมื่อเด็กกลับมาสู่ภาวะอากาศปกติ

ในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับโรคหดหู่ซึมเศร้า (major depressive disorder) ที่โน้มนำไปสู่การฆ่าตัวตาย (วารสาร neurology neurosurgery psychiatry 2019) ซึ่งในปัจจุบันมีหลักฐานมากขึ้นเรื่อย ๆว่า การอักเสบมีส่วนเกี่ยวพันหรือสัมพันธ์กับการเกิดโรคหดหู่ ทั้งนี้ไม่ว่าจะเกิดจากการอักเสบในระบบฉับพลันว่องไวหรือจะเกิดขึ้นในอีกระบบหนึ่งก็ตาม ทั้งนี้ เมื่ออาการหดหู่ดีขึ้น ระดับการอักเสบเหล่านี้จะแปรผันลดลง ตามกันไปด้วย นอกจากนั้นยาต่าง ๆที่มีผลในการลดการอักเสบ ไม่ว่าจะเป็นน้ำมันปลาโอเมกา-สาม หรือยาลดไขมัน สแตติน จนกระทั่งถึงยาเบาหวานบางชนิด (pioglitazone) ยาละลายเสมหะ N-acetylcysteine

ยา อื่นๆ ที่ “อาจ” ใช้ได้ผล modafinil ที่ใช้รักษาโรคม่อยหลับทันทีกระทันหัน narcolepsy ยาปฏิชีวนะ minocycline ยาแก้อักเสบ NSAID ก็อาจมีผลช่วยทำให้อาการหดหู่ดีขึ้น แต่ข้อมูลยังคลุมเคลืออยู่มาก

ถ้าสามารถป้องกันและควบคุมการอักเสบที่มาจากภายนอกไม่ว่าจากอากาศ อาหาร พืช ผัก ผลไม้ที่ปราศจากสารเคมี การควบคุมไม่ให้ท้องผูก การควบคุมการอักเสบจากภายในที่ได้จากการสูบบุหรี่ ดื่มเหล้าหัวราน้ำ ใช้ยาฆ่าเชื้อโรคไม่สมเหตุสมผล
การที่ต้องรักษาโรคติดเชื้อเรื้อรังในตัว ไม่ว่าฟันผุเหงือก อักเสบ ควบคุมโรคอักเสบเรื้อรังทั้งโรคข้อ และในร่างกายทั้งหมดถือเป็นเรื่องสำคัญและละเลยไม่ได้ และเป็นที่มาของการที่นำกัญชาทางการแพทย์ ในปริมาณเจือจาง และใช้ส่วนที่ไม่ก่อให้เกิดการติดหรือการเมาใดๆทั้งสิ้น มาใช้ในการป้องกัน ควบคุม รักษาโรคด้วยกัญชาสามารถควบคุมการอักเสบได้ทั้งสองระบบ

แต่สิ่งที่ ปรับเปลี่ยน ได้ยาก คือหน่วยงานโดยตรงในการควบคุมมลพิษ มลภาวะและทำให้มีอาหารปลอดภัยให้กับประชาชนคนไทย ซึ่ง ต้องทำงานอย่าง
บูรณาการและด้วยความรวดเร็วต่อเนื่อง

ช่วยตัวเองกันเถิดคร